Ραθυμία

Για τη ραθυμία βρήκες να με ρωτήσεις Χριστουγεννιάτικα; Τέλος πάντων, ενδιαφέρον συναίσθημα είναι. Και ο μικρός μικρός άνθρωπος (που όπως έχετε καταλάβει είναι και λίγο γκρινιάρης) άρχισε να μου μιλά για τη ραθυμία.

Τι είναι αυτό το συναίσθημα; Ξέρεις; Σίγουρα ξέρεις, όλοι το ξέρουμε, όλοι το έχουμε βιώσει, ίσως όμως δεν το παραδεχόμαστε. Ως ραθυμία περιγράφεται η οκνηρία, η νωθρότητα, ενώ ο άνθρωπος που διακατέχεται από αυτό το συναίσθημα, ο ράθυμος δηλαδή, είναι αυτός που δεν έχει διάθεση για δράση, ουσιαστικά δεν έχει διάθεση για τίποτα.

Η ραθυμία έχει πολύ σοβαρές συνέπειες, σε ατομικό και σε κοινωνικό επίπεδο, και θα σου εξηγήσω γιατί. Επιμένω, να κατανοήσεις σε πρώτη φάση ότι έχει συνέπειες, να το αποδεχτείς. Οι περισσότεροι άνθρωποι, εν δυνάμει ράθυμοι, νομίζουν ότι οι συνέπειες της βαριεστιμάρας τους είναι μόνο ως προς τον εαυτό τους, άντε και λίγο ως προς τον πολύ στενό τους κύκλο. Αυτό είναι μέγα λάθος!!! Οι συνέπειες είναι σαν τεράστιο χταπόδι που απλώνει τα πλοκάμια του και δεν αφήνει κανέναν να ξεφύγει. Αλλά ας τα πάρουμε με τη σειρά. Η ραθυμία σε προσωπικό επίπεδο μπορεί να προέλθει από αιτίες, μπορεί και ξαφνικά. Όλοι μας έχουμε βιώσει φάσεις της ζωής μας που βαριόμαστε τα πάντα, δε βρίσκουμε νόημα πουθενά. Κλεινόμαστε στον εαυτό μας και περιμένουμε να έρθει μαγικά η λύση. Κάτι να γίνει και ξαφνικά να πάψουμε να βαριόμαστε. Νομίζω ότι τελευταία νιώθουμε όλο και περισσότερο συχνά αυτό το συναίσθημα. Ίσως γιατί ζούμε μια ζωή με αυτόματο πιλότο. Οι συνέπειες, όπως σου προανέφερα, είναι σε ατομικό επίπεδο και σε στενό οικογενειακό κύκλο.

Επειδή όμως δεν της φτάνουν αυτές, ακλουθεί και η ραθυμία με συνέπειες σε κοινωνικό επίπεδο. Αυτή είναι και ο σημαντικότερος σύμμαχος της άθλιας εποχής που ζούμε. Κάποιοι άνθρωποι (ανθρωπάκια στην ουσία) εκμεταλλεύονται την ραθυμία μας. Τι εννοώ. Πολλές φορές η απογοήτευσή μας για πράγματα μάς οδηγεί στην νωθρότητα και στην αδράνεια. Όσο περισσότερο απογοητεύεσαι τόσο πιο βαθιά βουλιάζεις στην απάθεια και στην ραθυμία. Οι πονηροί και τυχοδιώκτες εκμεταλλευτές της ραθυμίας μας, την αγοράζουν σε καλή τιμή, την μεγεθύνουν, την φτιασιδώνουν. Την μεταλλάσουν, της δίνουν την μορφή που τους βολεύει, ποια είναι αυτή: ΑΔΙΑΦΟΡΙΑ. Και όσο περνάει αυτό το μήνυμα, τόσο βουλιάζουμε όλοι στην μαύρη μας σκέψη ότι τίποτα πια δε θα αλλάξει. Μηδέν αξίες, μηδέν στόχοι. Το μεγαλύτερο κατόρθωμα των ανθρωπάκων είναι ότι μας έχουν καθηλώσει στον καναπέ της ραθυμίας μας, και μας έχουν απογοητεύσει τόσο πολύ που δεν έχουμε πια στόχους. Και όμως, αυτό είναι το κλειδί. Το αντίδοτο της ραθυμίας είναι οι στόχοι. Αυτό είναι το σκοινί που θα μας τραβήξει στην επιφάνεια. Ίσως σκέφτεσαι τι συμβαίνει με εσένα; Είσαι ράθυμος; Να ανησυχήσεις ή όχι; Αυτή είναι και η παγιδούλα της. Είναι τόσο λεπτή, σχεδόν αόρατη, η γραμμή μεταξύ στιγμιαίας βαρεμάρας και έλλειψης δράσης από τη ραθυμία. Αρχίζεις και περπατάς μέσα στο γήπεδο προς τη ραθυμία χωρίς να το καταλαβαίνεις, και αν λίγο αφεθείς έπεσες στα δίχτυα της.

Ο ήρωας που ταιριάζει σε αυτό το συναίσθημα είναι ο Πασχάλης, ο χήνος «βοηθός» της γιαγιάς Ντακ. Μόνο βοηθός δεν είναι. Γυρνάει άσκοπα στο αγρόκτημα, και τα μόνα που τον ενδιαφέρουν είναι οι μηλόπιτες και ο ύπνος. Βαριέται να κάνει το ο,τιδήποτε, εκτός από το να τρώει και να κοιμάται. Αυτό το τεμπέλικο, αλλά κατά τα άλλα συμπαθέστατο πτηνό, βάζει πάντοτε τους άλλους σε μπελάδες αφού ό,τι αναλαμβάνει γίνεται σκόνη και θρύψαλα. Με τη συμπεριφορά του αυτή κάνει έξαλλη την γιαγιά Ντακ, η οποία είναι και η μόνη που μπορεί να τον βάλει να δουλέψει. Καταφέρνει να τον στρώνει στη δουλειά, βγάζοντάς τον από τη ραθυμία του.

Η δική μου σχέση με τη ραθυμία; Θα ήθελα να μπορούσα να σου πω με σιγουριά ότι δεν έχω κινηθεί καθόλου στο γήπεδό της. Δυστυχώς όμως δεν μπορώ να το κάνω. Η απογοήτευσή μου σε πολλά επίπεδα κατάφερε, αρκετές φορές, να με καθηλώσει. Δεν ξέρω εάν πέρασα την διαχωριστική γραμμή. Το σίγουρο είναι ότι πίστεψα πως δεν μπορώ να αλλάξω τίποτα, πώς ό,τι και εάν κάνω θα είναι μάταιο. Πώς ξέφυγα; (εάν ξέφυγα βέβαια!) Βάζοντας στόχους. Ακόμη και ένας μικρός στόχος μπορεί να μας ελευθερώσει από τη ραθυμία. Να πιστέψεις ότι θα φυσήξει επιτέλους ένας άνεμος πεχλιβάνης (http://www.youtube.com/watch?v=vmcPDi_W0BU). Είναι η δική μας γιαγιά Ντακ. Το ξέρω, είναι φορές που από άμυνα, η ραθυμία φαντάζει λύση. Όμως η έλλειψη δράσης ποτέ δεν ήταν λύση. Πρέπει να αντισταθούμε, να αφήσουμε τη γιαγιά Ντακ να μας βοηθήσει. Και πού ξέρεις; Μπορεί το δώρο, αφού δραστηριοποιηθούμε να είναι χιλιάδες ζεστές, λαχταριστές μηλόπιτες, που σίγουρα θα έχουν άλλη γεύση.

……………………………………………..

Ραντεβού την άλλη Τετάρτη 5 Ιανουαρίου με τη συγχώρεση.

Παράπονο

Λοιπόν, άκου να δεις τι μαγικό συνέβη. Την προηγούμενη εβδομάδα βίωσα τόσο έντονα το παράπονο, ώστε μπορώ να στο περιγράψω τέλεια!!! Έχω μάλλον συγχρονιστεί με το λεξικό σου. Και ο μικρός μικρός άνθρωπος ξεκίνησε να μιλάει για το παράπονο.

Πώς ορίζεται λοιπόν αυτό το περίεργο συναίσθημα; Ως η ψυχική διάθεση που χαρακτηρίζεται από λύπη, πίκρα, δυσαρέσκεια, και οφείλεται στην αίσθηση της ατυχίας ή αδικίας που βιώνει κάποιος. Αυτό το συναίσθημα είναι πολλά στην τιμή του ενός. Σαν το μαγικό βαλιτσάκι του Σπορ Μπίλυ χωράει μέσα τη λύπη, την αδικία, την απογοήτευση, την ηττοπάθεια, την μιζέρια και σε καμία περίπτωση δεν αφήνει χώρο για την αυτοεκτίμηση. Με μία φράση: (α) το ειδικό παράπονο «Γιατί να μου συμβαίνει αυτό εμένα, ή γιατί εγώ να μην μπορώ να καταφέρω αυτό», κλπ και (β) το γενικό παράπονο «γιατί οι άνθρωποι είναι έτσι, ή γιατί δεν υπάρχουν θεσμοί πια», κλπ. Και στα δύο παράπονα ο κοινός παρονομαστής είναι η μιζέρια. Μην σε εκπλήσσει. Η σειρήνα του παράπονου είναι πολύ θελκτική ώστε να μπορέσεις να την αγνοήσεις και να μείνεις μόνο στο παραπονάκι. Βουλιάζεις σε αυτό το συναίσθημα, και όσο βουλιάζεις τόσο πιάνεις πάτο σε έναν απύθμενο κατήφορο. Αυτό που με θυμώνει στο ειδικό παράπονο είναι ότι συνήθως ξεκινά από εξωτερικούς παράγοντες. Αυτοί έχουν την καταπληκτική ικανότητα να υπενθυμίζουν στους ευάλωτους στο παράπονο ανθρώπους ό,τι δεν έχουν πετύχει, αγνοώντας επιδεικτικά ό,τι έχουν πετύχει. Συνήθως, το ειδικό παράπονο είναι προϊόν εξωτερικής κριτικής και εννοείται σίγουρα κακοπροαίρετης. Γιατί καλοπροαίρετη κριτική δεν υπάρχει, αλλιώς δε θα ήταν κριτική θα ήταν σχολιασμός.

Το γενικό παράπονο, εννοείται ότι είναι προτέρημα των ανθρώπων και άγνωστη λέξη στους ανθρωπάκους. Όσο περισσότερο άνθρωπος είσαι, τόσο περισσότερο παράπονο νιώθεις βλέποντας έναν κόσμο να καταρρέει μέσα στο σκοτάδι. Πουθενά αξίες, αξιοκρατία, δικαιοσύνη. Παντού διαφθορά και ανθρωπάκια. Μεγάλα, ογκώδη ανθρωπάκια, ψηλά, αλλά στην ουσία πιο μικρά από εμένα στην ψυχή. Για αυτό το παράπονο είμαι κάθετος. Πρέπει να το διώξουμε. Να δώσει τη θέση του στον θυμό και στην οργή, έτσι ώστε κάτι να μπορέσουμε να αλλάξουμε. Αν μείνουμε μόνο στο παράπονο θα γίνουμε κλαψιάρηδες επαναστάτες και μόνο!!

Ψάχνοντας για ένα ήρωα που να βιώνει αυτό το συναίσθημα, βρήκα πολλούς, αλλά τελικά επέλεξα τον Πινόκιο. Αυτή η ξύλινη κούκλα παραπονιέται συνεχώς ότι όλα στη ζωή του είναι στραβά. Προσπαθεί να την καλυτερέψει λέγοντας ψέματα. Ψέματα για να καλύψει τα παράπονά του. Μου αρέσει αυτός ο ήρωας γιατί το ψέμα του φαίνεται μέσω της μύτης του που μεγαλώνει. Φαίνεται βέβαια μόνο σε αυτούς που θέλουν να το δουν. Ο Τζίμινι Κρίκετ, ο έξυπνος γρύλος που τον συντροφεύει, ο φύλακας άγγελός του, καταλαβαίνει πάντοτε τα ψέματά του, και προσπαθεί να τον πείσει να γυρίσουν πίσω στον Τζεπέτο και να πάψει να παραπονιέται. Όμως ο Πινόκιο αφήνει το παράπονό του να τον παρασύρει. Θέλει να γίνει μεγάλος και τρανός, να πάψει να είναι απλά μια ξύλινη κούκλα. Το αποτέλεσμα: μπλέκει με τον Ξουράφη, την πονηρή αλεπού και τον Στρούρνο, τον αγριόγατο.

Η δική μου σχέση με το παράπονο; Στην είπα είδη νομίζω. Στενή, και σε αρκετές περιόδους της ζωής μου, όπως την προηγούμενη εβδομάδα, στενότατη. Με αφορμή δύο (κατά κάποιον τρόπο) αποτυχίες, μια σε επαγγελματικό και μία σε προσωπικό επίπεδο, άφησα να με αποπλανήσουν οι σειρήνες του παράπονου. Τα μόνα που τριγύριζαν το μυαλό μου ήταν αυτά που δεν πέτυχα. Έστησα τον εαυτό μου στον τοίχο και τον πετροβολούσα (εννοείται μαζί με τους «καλοπροαίρετους» εξωτερικούς παράγοντες!). Έβλεπα παντού Ξουράφηδες και Στούρνους. Τον Κρίκετ ούτε που τον διέκρινα!

Πολλές φορές το παράπονο μας για πράγματα που δεν καταφέραμε, για όλα αυτά που χάθηκαν στου βυθού μια άκρη, που πνίγηκαν σε ένα δάκρυ (http://www.youtube.com/watch?v=vKeuoHrv8jU) μας κάνει ευάλωτους. Ας αναζητήσουμε τον δικό μας Κρίκετ, λοιπόν, που καμιά φορά δεν είναι και πολύ μακριά, μπορεί να είναι και μέσα μας!

…………………………………………………..

Ραντεβού την άλλη Κυριακή 26 Δεκεμβρίου με το συναίσθημα της Ραθυμίας

Πάθος

«Πάθος!!! Ωραίο συναίσθημα, ωραίο και ενδιαφέρον». Και έτσι, ο μικρός μικρός άνθρωπος ξεκίνησε την ιστορία του για το πάθος, με πολύ ενθουσιασμό, όπως άλλωστε του αρμόζει.

Πώς ορίζεται το πάθος: Ως το συναίσθημα που κυριαρχεί πάνω στη συνείδησή μας με έντονο τρόπο, ώστε να μην μπορούμε να ελέγξουμε την κρίση μας. Όταν μας κυριαρχεί το πάθος, τότε είναι αυτό που καθορίζει και την γενικότερη συμπεριφορά μας. Η αφετηρία είναι πάντοτε η ίδια: ο εαυτός μας. Αυτό που αλλάζει είναι το αίτιο του πάθους μας (ή το αντικείμενο) και το αποτέλεσμα. Αυτά τα δύο είναι και αυτά που θα το κατατάξουν σε μία από τις παρακάτω κατηγορίες : πολύ επικίνδυνο, επικίνδυνο, λιγότερο επικίνδυνο και πολύ λίγο επικίνδυνο. Ακίνδυνο πάθος, δυστυχώς δεν υπάρχει (μην αντιδράς από τώρα, θα το εξηγήσω παρακάτω).

Αν σε ρωτήσω τι πάθη σού έρχονται στο μυαλό, τι θα μου πεις; Πάθος για ελευθερία, ισότητα, δικαιοσύνη, κλπ (δηλαδή, πάθος για τις λεγόμενες ανώτερες ιδέες), πάθος για διάβασμα, χορό, κλπ (δηλαδή, πάθος για πράγματα που μας διασκεδάζουν), πάθος για φαγητό, ποτό, κλπ (δηλαδή, συνήθειες που αφού γίνουν πάθη παύουν να είναι ακίνδυνες), πάθος για εξουσία, χρήματα, κλπ (δηλαδή, πάθος για τις κατώτερες ιδέες, αυτές που έχει σημαία του ο ανθρωπάκος), πάθος για έναν συγκεκριμένο άνθρωπο (δηλαδή, έρωτας, έλξη που αφού γίνει πάθος παύει να είναι ακίνδυνη), κλπ.

Από αυτά τα πάθη και με βάση τα αίτια, μπορεί κανείς να τα κατατάξει σε μία από τις παραπάνω κατηγορίες, π.χ. το πάθος για εξουσία είναι ένα «πολύ επικίνδυνο» πάθος, ανεξαρτήτως αποτελέσματος. Αντίθετα, το πάθος για δικαιοσύνη είναι από μόνο του ένα «πολύ λίγο επικίνδυνο» πάθος, ενώ η τελική του κατηγορία, εξαρτάται από το αποτέλεσμα. Εάν έχει πολύ άσχημο αποτέλεσμα τότε η τελική του κατάταξη θα είναι ένα «πολύ επικίνδυνο» πάθος. Μην σου φαίνεται περίεργο. Όλα τα πάθη, όλα μα όλα, μπορούν να έχουν ένα αρκετά επικίνδυνο αποτέλεσμα, ακόμη και το πάθος για τις ανώτερες ιδέες (μην το συγχέεις με την αφοσίωση, τον ενθουσιασμό, κλπ). Γενικότερα, το πάθος μάς αλλοιώνει τον ορίζοντα. Βλέπουμε τα πράγματα αρκετά διαφορετικά από ό,τι είναι. Συνεπώς, κάθε τι διαφορετικό από το πραγματικό είναι ικανό να μας βάλει σε τροχιά ανθρωπάκου.

Σχετικά με τα πάθη, οι ήρωες μου βρίσκονται κρυμμένοι στα μανιταρόσπιτά τους. Καλά κατάλαβες, τα στρουμφάκια. Ποιόν να πρωτοσκεφτείς ; Τον Μάγειρα που έχει πάθος με την κουζίνα; Πού τον χάνεις πού τον βρίσκεις εκεί μέσα, να φτιάχνει τα γνωστά ταρτάκια, αδυναμία του Λιχούδη που τα καταβροχθίζει όλα με την μία. Πας λίγο παραπέρα και σε κυκλώνουν οι μυρωδιές και τα αρώματα από τον Μελένιο, που έχει πάθος με την ομορφιά (ούτε η Στρουμφίτα έτσι!), λες θα πάω μια βόλτα στο δάσος. Και τσουπ! πέφτεις πάνω στον Λουλούκο, που έχει πάθος με την καλλιτεχνία. Ψάχνει την έμπνευση μαζεύοντας στρουμφόμουρα. Άσε ο Χουζούρης, που έχει πάθος με τον ύπνο, ο Χαχανούλης που έχει πάθος με τις φάρσες και ο Προκόπης που όλα τα φτιάχνει όλα τα μαστορεύει, αφού έχει πάθος με τις κατασκευές. Αυτό το χωριό δεν είναι το χωριό των στρουμφ, το χωριό του Πάθους είναι.

Και θα πεις ; Αυτά τα πάθη γιατί δεν είναι ακίνδυνα; Γιατί, ο Μάγειρας με το να φτιάχνει όλο γλυκά θα προκαλέσει διαβήτη και χοληστερίνη σε όλη η στρουμφοκοινότητα, ο Λιχούδης θα αποκτήσει ένα σωρό προβλήματα υγείας, ο Μελένιος και ο Λουλούκος θα μετατραπούν σε μονόχνοτα στρουμφ που τα νοιάζει μόνο η εικόνα ή η ανύπαρκτη έμπνευση, αντίστοιχα. Ο Χουζούρης μονίμως στο κρεβάτι, πρέπει να έχει χάσει τη μισή του στρουμφοζωή, ο Χαχανούλης κοντεύει να ανατινάξει το χωριό με τα εκρηκτικά δώρα του και ο Προκόπης αντί να ζει τη ζωή του, ασχολείται συνεχώς με τις μηχανές. Οπότε, τι λες, είναι ακίνδυνα τα πάθη τους; Όχι. Τώρα σχετικά με το σε ποια κατηγορία ανήκουν εξαρτάται από το αποτέλεσμα και είναι κατά περίπτωση (αφού το αίτιο από μόνο του τα κατατάσσει ως «πολύ λίγο» ή «λιγότερο» επικίνδυνα πάθη). Υπάρχουν φορές που τα πάθη έχουν οδηγήσει τα στρουμφ σε περιπέτειες, αφού για το κάθε λαθάκι, παραμονεύει ο Δρακουμέλ, και η Ψιψινέλ (που έχουν πάθος με τα στρουμφ). Το φρένο σε όλα αυτά τα πάθη των στρουμφ, που είναι ουσιαστικά και αυτό που τα σώζει από τους διώκτες τους, είναι ο Παπαστρούμφ. Αυτός εκπροσωπεί, την συνείδηση τους. Αυτός θα κρατήσει το «πολύ λίγο» επικίνδυνο πάθος του κάθε στρουμφ σε αυτό το επίπεδο.

Η δική μου σχέση με το πάθος; Θεωρώ ότι έχω και εγώ αρκετά «λιγότερο επικίνδυνα» πάθη. Έχω κοινά κυρίως με τον Μάγειρα, τον Προκόπη και ακόμη περισσότερο με τον Λουλούκο, γιατί μονίμως ψάχνω και εγώ την χαμένη μου έμπνευση. Προφανώς αυτά τα πάθη αρκετές φορές μετατράπηκαν σε «επικίνδυνα», και ήρθα και εγώ αντιμέτωπος με τον Δρακουμέλ. Εννοείται ότι με έσωσε ο δικός μου Παπαστρούφ.

Η συμβουλή μου ; Να έχετε πάθη (για να μην είναι επίπεδη η ζωή), αλλά να μένουν στο ασφαλές επίπεδο των «πολύ λίγο» επικίνδυνων. Οπότε, για να αποφύγετε τις ατυχείς συναντήσεις με τον Δρακουμέλ, ψάξτε να βρείτε τον δικό σας Παπαστρούμφ, για να μπορείτε να μαζεύετε ανέμελοι στρουμφόμουρα στο δάσος!!!

……………………………………………

Ραντεβού την άλλη Τετάρτη 15 Δεκεμβρίου με το παράπονο.