Ηλιθιότητα

Περίεργο που με ρωτάς να σου περιγράψω ένα συναίσθημα, τόσο γνώριμο σε όλους! Τι δεν καταλαβαίνεις; Απλά άνοιξε ένα λεξικό και δες, ηλιθιότητα = κατάσταση, το γνώρισμα του ηλίθιου, έλλειψη εξυπνάδας, βλακεία, ανοησία, χαζομάρα.
Και ο μικρός μικρός άνθρωπος συνέχισε να μιλά για την ηλιθιότητα.
Δεν ξέρω πώς να συμμαζέψω και να χωρέσω μία τέτοια κατάσταση, όπως η ηλιθιότητα σε δυο σελίδες κείμενο. Εδώ όλη η ανθρωπότητα και πάλι δεν την έχει χωρέσει. Πολύ δύσκολα μου βάζεις τώρα τελευταία! Καταρχήν θα πρέπει να διαχωρίσουμε την ηλιθιότητα σε ενεργητική (δηλαδή πράξη από κάποιον που την κατέχει σε κάποιον που δεν την κατέχει) και σε παθητική (δηλαδή πράξη από κάποιον που την κατέχει προς τον εαυτό του και μόνο). Καταλαβαίνουμε ότι η ενεργητική εμπεριέχει και την παθητική. Στην κατάσταση της ενεργητικής ηλιθιότητας κάνεις πράξεις που έχουν αρνητικές επιπτώσεις στους άλλους. Το παράδοξο με αυτήν την περίπτωση είναι ότι αυτοί που έχουν ηλιθιότητα προκαλούν αναταραχή σε αυτούς που δεν την έχουν, δηλαδή σε αυτούς που θεωρητικά είναι έξυπνοι! Για να το καταλάβουμε και μέσω παραδειγμάτων, σκέψου τον Ραν ταν πλαν, τον διάσημο σκύλο από τα κόμικς του Λούκυ Λουκ. Ο σκύλος που με πολύ προσπάθεια κατάφερε να ανακηρυχθεί ως ο σκύλος που είναι πιο ηλίθιος και από την σκιά του!! Σε πόσους μπελάδες δεν έχει βάλει αυτό το σκυλί τον Λούκυ Λουκ και τους Ντάλτον; Ενώ το ίδιο είναι ηλίθιο, περνάει μια χαρά και όλοι οι άλλοι τριγύρω του τρέχουν και δεν φτάνουν.
Στην παθητική ηλιθιότητα από την άλλη, κυρίως ο κατέχων την ηλιθιότητα είναι αυτός που την πατάει. Μπορούμε πάλι να χρησιμοποιήσουμε τον Ραν ταν πλαν ως παράδειγμα που και αυτός καμιά φορά μπαίνει σε μπελάδες με αυτά που κάνει.
Αφού διαχωρίσαμε την ηλιθιότητα ως προς τον αποστολέα και τον παραλήπτη, πρέπει να διαχωρίσουμε και την ηλιθιότητα που έχει ηλιθιότητα και την ηλιθιότητα που έχει κακία. Νομίζεις ότι υπάρχει μόνο η πρώτη περίπτωση; Δηλαδή ηλιθιότητα με αφέλεια; Όχι. Υπάρχει και η πιο επικίνδυνη πλευρά της ηλιθιότητας. Ο κόσμος των κόμικς παρέχει πάρα πολλά τέτοια παραδείγματα. Ήρωες που νομίζουν ότι είναι έξυπνοι, αλλά κατά βάση είναι ηλίθιοι, γεμάτοι κακία για κάποιους άλλους ήρωες. Περίτρανο παράδειγμα ο Τζο Ντάλτον (για να μην αλλάζουμε και κόμικ). Περνιέται για έξυπνος, ενώ κατέχει την ηλιθιότητα ισάξια με τον Ραν ταν πλαν, και ο μόνος του σκοπός είναι να κάνει κακό στον Λούκυ Λουκ. Μπορεί βέβαια στο τέλος να την πατάει, αλλά στην διαδρομή έχει προκαλέσει έναν χαμό.
Το κοινό στοιχείο της ηλιθιότητας με ηλιθιότητα και της ηλιθιότητας με κακία είναι το αποτέλεσμα: τραγικές συνέπειες, απλά αλλάζει το κίνητρο, στην πρώτη περίπτωση είναι η βλακεία και στην δεύτερη η κακία.
Τι συμβαίνει όμως στην πραγματική ζωή; Συνήθως τους ανθρώπους με ηλιθιότητα και κακία τους υποτιμούμε. Λέμε, δε βαριέσαι ηλίθιοι είναι τι μπορούν να μας κάνουν; Πολλά. Το λάθος που κάνουμε όλοι οι άνθρωποι, εμού συμπεριλαμβανομένου, είναι ότι δεν παραδεχόμαστε την ηλιθιότητά μας. Όλοι, μα όλοι είμαστε εν δυνάμει ηλίθιοι με κάποια από τις παραπάνω μορφές που περιέγραψα, ή και με όλες, εξαρτάται. Νομίζουμε ότι εμείς είμαστε οι έξυπνοι και όλοι οι άλλοι οι ηλίθιοι. Και τελικά και εμείς την πατάμε, γιατί; Πέφτουμε στην ηλιθιότητα με ηλιθιότητα και δεν καταλαβαίνουμε ότι οι άλλοι με την ηλιθιότητα με κακία προσπαθούν να μας την φέρουν.
Η δική μου σχέση με την ηλιθιότητα; Στενή πιστεύω!! Παίζω το παιχνιδάκι μου πάλι. Ένας άξονας ηλιθιότητας με ακραίες τιμές το 5 (μηδέν ηλιθιότητα δεν υπάρχει, αν κάποιος πιστεύει ότι υπάρχει μηδενική ηλιθιότητα τότε απευθείας διαψεύδει αυτό που είπε αφού ο ίδιος είναι ηλίθιος με ποσοστό μεγαλύτερο του 10%!!!) και το 100 %. Κάθετοι άξονες, αριστερά η ηλιθιότητα με ηλιθιότητα και δεξιά η ηλιθιότητα με κακία. Ο πρώτος κάθετος άξονας μετακινείται από τον Ραν ταν πλαν και ο δεύτερος από τον Τζο Ντάλτον. Κάθε στιγμή έχω το στίγμα στον προσωπικό μου χάρτη ηλιθιότητας. Αυτό που θέλω και προσπαθώ είναι να κινούμαι κάτω και αριστερά, όσο μπορώ. Δεν τα καταφέρνω πάντα. Δοκιμάστε το και εσείς ; Θα εκπλαγείτε από τις τροχιές που θα διαγράφετε στον χάρτη σας. Οπότε πώς θα κλείσω την σημερινή μας ιστορία; Με το διαφημιστικό μου σλόγκαν για το παιχνίδι μου :
Εσείς γνωρίζετε πόσο ηλίθιοι είστε; Όχι; Μάθετέ το με το καταπληκτικό παιχνίδι ηλιθιότητας για έξυπνους.

………………………….
Ραντεβού την άλλη Τετάρτη 4 Αυγούστου με το συναίσθημα του θυμού.

Ζήλεια

Τι είναι άραγε αυτή η ζήλια; Αδηφάγο τέρας ή άκακος νάνος; Ποια η διαφορά μεταξύ ζήλιας και φθόνου; Υπάρχει καλή ζήλια; Αυτά λοιπόν θες να μάθεις και με ρωτάς για τη ζήλια;

Όπως καλά καταλάβατε αυτά ήταν τα πρώτα λόγια του μικρού μικρού ανθρώπου όταν τον ρώτησα για το συναίσθημα της ζήλιας, και συνέχισε..

Κακώς συγχέουμε τη ζήλια με το φθόνο και κακώς την ταυτίζουμε πάντοτε με τα λεγόμενα άσχημα συναισθήματα. Υπάρχει και καλή και κακή ζήλια. Η καλή ζήλια (κατά κάποιον τρόπο) προσπαθεί να εκπληρώσει κάποιες επιθυμίες μας, ίσως για να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι και αυτή με τη σειρά της από καλή ζήλια να εξελιχθεί σε λαχτάρα και επιθυμία. Η κακή ζήλια, από την άλλη, προσπαθεί να μας κάνει ανθρωπάκους και αυτή με τη σειρά της να εξελιχθεί από κακή ζήλια σε φθόνο. Καταλαβαίνεις λοιπόν μεμιάς, ότι η καλή ζήλια εμπεριέχει την επιθυμία για κάτι, ενώ η κακή ζήλια εμπεριέχει την κακία.

Η καλή ζήλια μπορεί να εκδηλωθεί ως η λαχτάρα μας να πετύχουμε κάτι, που ήδη το έχει πετύχει κάποιος άλλος. Γιατί λοιπόν αυτό το ονομάζω επιθυμία; Γιατί σε αυτήν την περίπτωση η καλή ζήλια δρα ως κίνητρο για να επιτύχουμε αυτό που επιθυμούμε, και σε καμία περίπτωση δεν θέλουμε να πάρουμε, να αρπάξουμε κάτι από κάποιον άλλον. Απλά θέλουμε να το πετύχουμε και εμείς. Η κακή ζήλια δεν έχει τέτοια. Όπως και στην καλή ζήλια, επιθυμούμε να αποκτήσουμε κάτι που τυχαίνει να το έχει κάποιος άλλος, αλλά στην περίπτωση αυτή δε θες απλά να το αποκτήσεις, θες να το χάσει ο άλλος. Πολλές φορές θες απλά να το χάσει ο άλλος και ας μην το αποκτήσεις εσύ!! Η κακή ζήλια έχει κακία.

Δυστυχώς οι άνθρωποι έχουμε και καλή και κακή ζήλια. Όλα είναι ζήτημα συγκυριών και ισορροπιών. Η άποψή μου για τους ανθρώπους που ζηλεύουν, κυρίως με την κακή ζήλια, θεωρώ ότι είναι κατά βάθος πολύ δυστυχισμένοι. Ζουν μέσα στον πυρετό της ζήλειας τους, χωρίς να είναι ποτέ πραγματικά ελεύθεροι.

Κλασικό παράδειγμα ήρωα κόμικς που είναι δέσμιος της ζήλειας του είναι ο κακός βεζίρης Ιζνογκούντ. Ζηλεύει τον καλό χαλίφη και θέλει να γίνει: χαλίφης στη θέση του χαλίφη. Η πολύ γνωστή αυτή φράση εμπεριέχει κακή ζήλια. Γιατί ο βεζίρης δε λέει απλά: θέλω να γίνω χαλίφης, που μέχρι εδώ θα ήταν καλή ζήλια, δηλαδή επιθυμία. Η φράση συμπληρώνεται από την κακή ζήλια και γίνεται: ....στη θέση του χαλίφη. Δηλαδή θέλει να πετάξει τον ήδη υπάρχοντα χαλίφη από τη θέση του, αν είναι δυνατό και να τον εξολοθρεύσει. Η αρχική καλή ζήλια που του δημιούργησε την επιθυμία να γίνει χαλίφης, με τα χρόνια μεταλλάχθηκε σε κακή ζήλια που του υπαγορεύει το κακό του υπάρχοντα χαλίφη. Δυστυχώς αυτό δεν συμβαίνει μόνο στα καρέ των κόμικς, έτσι γίνεται και στην πραγματικότητα. Η καλή ζήλια μεταλλάσσεται σε λιγότερο καλή ζήλια, σε λίγο κακή ζήλια και τελικά σε κακή ζήλια.

Ποια η δική μου σχέση με τη ζήλια; Δεν ξέρω, ή μήπως ξέρω; Μάλλον είμαι αρκετά άνθρωπος για να έχω κακή ζήλια σε μεγάλες ποσότητες ή αν θες δεν είμαι αρκετά ανθρωπάκος. Το σίγουρο είναι ότι η κακή ζήλια φέρνει μαζί της παρέα πολλά άσχημα συναισθήματα. “Πολλά στην τιμή του ενός”. Σαν σλόγκαν διαφήμισης δεν ακούγεται; Και εμείς οι άνθρωποι είμαστε τόσο επιρρεπείς στις διαφημίσεις!

Δεν ξέρω τι άλλο να σου πω για τη ζήλια. Καλό είναι κάθε φορά που ζηλεύουμε να σκεφτόμαστε τον Ιζνογκούντ. Βασανίζεται συνεχώς να βρει τρόπους να εξολοθρεύσει τον χαλίφη και πάντοτε, μα πάντοτε στο τέλος την πατάει.

Η απόφαση είναι δική μας. Θα αφήσουμε τελικά την κακή ζήλια να κυριεύσει τη ζωή μας, ή αλλιώς θα αφήσουμε τον Ιζνογκούντ να γίνει χαλίφης στη θέση του χαλίφη;;;;;;

…………………………

Ραντεβού την άλλη Κυριακή 25 Ιουλίου με το συναίσθημα της ηλιθιότητας

Ελπίδα

“Τι είναι άραγε αυτή η πολυπόθητη ελπίδα; Γιατί όλοι κρεμόμαστε από αυτήν ;
Όπως κάθε φορά, σχετίζω έναν ήρωα κόμικ με το συναίσθημα που με ρωτάς, έτσι και τώρα, στο μυαλό μου έρχεται η Μαφάλντα και η περιβόητη φράση της “Συγχαρητήρια στους αισιόδοξους”, ή με άλλα λόγια σε αυτούς που ελπίζουν”
Και ο μικρός μικρός άνθρωπος ξεκίνησε την ιστορία του για την ελπίδα.
Τι είναι η ελπίδα ; Θα την χαρακτήριζα σαν ένα χαπάκι κατά της τρέλας. Σου κάνει εντύπωση ; Αν σκεφτείς το μέλλον σου χωρίς να ελπίζεις σε κάτι, η τρέλα όχι μόνο σου χτυπάει τη πόρτα, αλλά εσύ σαν καλός οικοδεσπότης της ανοίγεις και την κερνάς και καφέ. Χωρίς την ελπίδα, η ζωή μας θα ήταν μίζερη. Πάντα ελπίζουμε στο φως, πάντα, ακόμη και όταν είμαστε στο απόλυτο σκοτάδι. Γιατί νιώθουμε ελπίδα; Απλή απάντηση : Ποιος θέλει να τρελαθεί ;;
Ως συνήθως μου αρέσει να εξετάζω τα συναισθήματα από την καλή και από την άσχημή τους πλευρά. Μα θα πεις; Έχει άσχημη πλευρά η ελπίδα ; Έχει και λέγεται ουτοπία. Το δύσκολο εγχείρημα με το συναίσθημα της ελπίδας είναι να μπορείς να κινείσαι με απόλυτη ακρίβεια μεταξύ ελπίδας και ουτοπίας. Φαντάσου τον εαυτό σου ως ένα σημείο που βρίσκεσαι ανάμεσα σε δύο κύκλους, αυτόν της ελπίδας και αυτόν της ουτοπίας. Πρέπει η κίνησή σου να βρίσκεται μέσα στα όρια των δύο κύκλων και οι συντεταγμένες του σημείου σου καθορίζονται ανάλογα με την περίσταση, 80 % ελπίδα και 20 % ουτοπία ή ανάποδα. Δύσκολο !
Να στο δυσκολέψω και άλλο ; Βάλε στο παραπάνω σχήμα και έναν ακόμη κύκλο, ποιόν ; Μα φυσικά, αυτόν της απαισιοδοξίας! Τώρα να σε δω. Κάθε στιγμή που προβληματίζεσαι βρες τις συντεταγμένες του σημείου σου. Προσδιόρισε δηλαδή πόσο ελπίζεις, πόσο πετάς στα σύννεφα (ουτοπία) και πόσο σέρνεσαι στη γη (απαισιοδοξία). Σαν να φτιάχνεις κάθε φορά ένα κοκτέιλ για να κεράσεις τον εαυτό σου. Τα συστατικά είναι ίδια, ανάλογα όμως με τις αναλογίες τους προκύπτουν χιλιάδες συνδυασμοί ψυχολογικών καταστάσεων!!
Σχετικά με εμένα θεωρώ ότι το σημείο της δικής ύπαρξης κινείται τόσο γρήγορα μέσα στους κύκλους της ελπίδας και της απαισιοδοξίας, που μπερδεύομαι. Ουτοπία δε νομίζω ότι έχω καταφέρει να νιώσω. Νομίζω ότι ή θα κινείσαι μεταξύ ελπίδας και ουτοπίας ή μεταξύ ελπίδας και απαισιοδοξίας. Και τα τρία ταυτόχρονα, νομίζω είναι δύσκολο.
Είναι φορές που νιώθω γεμάτος αισιοδοξία και βλέπω τα πράγματα άσπρα και άλλες φορές που τα βλέπω όλα μαύρα. Σαν να έχω δεμένο στα πόδια μου ένα βαρίδι που με τραβάει προς τα κάτω. Όπως μου είπε κάποτε κάποιος στενός μου άνθρωπος, το πρόβλημά μου είναι αυτό, δηλαδή ότι τα βλέπω ή όλα άσπρα ή όλα μαύρα, ενώ υπάρχει και το γκρι. Αυτό είναι ένα πρόβλημα, που δυστυχώς δεν το έχω μόνο εγώ. Ο Quino μέσω της Μαφάλντας θεωρώ ότι περιγράφει τόσο καλά την έννοια της ελπίδας που φιλόσοφοι σε βιβλία τους δεν την έχουν περιγράψει. Ταυτίζω τον εαυτό μου με αυτήν. Προσπαθούμε να ελπίζουμε, γιατί έτσι πρέπει. Όμως πολλές φορές η ζωή έρχεται και μας διαψεύδει, δίνοντας τα εύσημα στην απαισιοδοξία. Είναι από τις λίγες φορές που ο επίλογός μου δεν είναι αισιόδοξος ή αρεστός στα αυτιά σου, αλλά για μένα το να σου περιγράψω το συναίσθημα της ελπίδας ήταν κόντρα ρόλος. Για αυτό το μόνο που έχω να πω, είναι «Συγχαρητήρια στους αισιόδοξους».

…………………………
Ραντεβού την άλλη Τετάρτη 14 Ιουλίου με το συναίσθημα της ζήλιας