Ντροπή

Ντροπή; Να ήξερες πόσο γνώριμο μού είναι αυτό το συναίσθημα. Αλλά ας ξεκινήσουμε από τα γενικά. Τι είναι ντροπή; Είναι (α) οι ενοχές που νιώθουμε όταν έχουμε κάνει άσχημο, και προφανώς έχουμε επίγνωση τι έχουμε κάνει, (β) ο φόβος που νιώθουμε ότι θα μας σχολιάσουν αρνητικά για κάτι (προφανώς όχι για κάτι κακό) που θα κάνουμε και (γ) ο εξευτελισμός, π.χ. ο ηθικός, για κάτι που έχει συμβεί.

Σχετικά με την (α) ντροπή, όλοι ξέρουμε τι σημαίνει. Όλοι οι άνθρωποι δηλαδή, γιατί η ντροπή είναι προνόμιο μόνο των ανθρώπων. Κανένας ανθρωπάκος δε θα ντραπεί για κάτι κακό που έκανε. Ακόμη και εάν συνειδητοποιήσει την πράξη του δε θα νιώσει σε καμία περίπτωση ντροπή. Γενικά πιστεύω ότι αυτήν την έννοια της ντροπής την αισθάνονται όλο και λιγότεροι γύρω μας. Θες από άμυνα, θες από φόβο, δεν ξέρω. Μάλλον από φόβο, γιατί η ντροπή σε ξεγυμνώνει, σε κάνει ευάλωτο. Η (γ) ντροπή είναι συναίσθημα κυρίως ομαδικό. Νιώθουμε εξευτελισμό, ντροπή σαν ομάδα που δεν καταφέραμε κάτι, σαν οικογένεια, κλπ.

Από τις παραπάνω περιπτώσεις εκτενώς θα ασχοληθώ με τη (β), την τρομοκρατική ντροπή. Με αυτήν την ντροπή θα έρθω αντιμέτωπος σήμερα, γιατί αυτή είναι που νομίζω μας φρενάρει ως ανθρώπους. Πόσες φορές δε θέλετε να κάνετε κάτι και επειδή ντρέπεστε για την έκβαση της πράξης σας δεν το κάνετε; Δεν ξέρω γιατί αλλά έχουμε χάσει την ελευθερία μας. Επιλέγουμε να μην κάνουμε κάτι επειδή φοβόμαστε μήπως μας κριτικάρουν, μήπως μας σχολιάσουν. Και τι με αυτό; Πώς μπορείς άλλωστε να είσαι σίγουρος ότι οι συνέπειες της πράξης θα είναι αρνητικές; Εδώ είναι και η παγίδα της ντροπής αυτής. Έχει εξετάσει όλες τις πιθανές συνέπειες μιας πράξης μας και προσπαθεί να μας προκαλέσει ντροπή για όλες, μέχρι να μας καθηλώσει, να μας δέσει χειροπόδαρα, να μην μπορούμε να κινηθούμε, ούτε να αναπνεύσουμε. Χρησιμοποιεί διάφορα μέσα, και ο κυριότερος σύμμαχός της είναι το ρομποτάκι. Γιατί από αυτό δε μπορούμε να ξεφύγουμε εύκολα. Ποιο ρομποτάκι; Το δικό σου!! Δεν έχεις συνειδητοποιήσει ότι από την στιγμή που γεννήθηκες πήρες μαζί για πάντα το προσωπικό σου ρομποτάκι; Αυτό το πανούργο ρομπότ έχει χιλιάδες μάτια και μπορεί και παρακολουθεί όλες μας τις κινήσεις. Και όχι μόνο αυτό. Τις καταγράφει κιόλας. Ναι. Και επειδή είναι και πολύ τακτικό τις αρχειοθετεί και έτσι μπορεί να θυμάται κινήσεις σου χρόνια πριν. Δηλαδή, ακόμη και ένα πράγμα, ένα το δα πραγματάκι να έχεις κάνει άσχημο όλα αυτά τα χρόνια, αυτό θα βρει η τρομοκρατική ντροπή, θα το μεγεθύνει, θα το κάνει τεράστιο, κυρίαρχο της ζωής σου, ικανό να σε στιγματίσει ώστε να σε αποτρέψει για κάθε τι άλλο. Και εμείς, σαν παιδάκια πέφτουμε στην παγίδα. Θα παραγκωνίσουμε εκατοντάδες άλλες κινήσεις, για τις οποίες αισθανόμαστε περήφανοι και θα αφεθούμε στην τρομοκρατική ντροπή. Αυτή θα ανασύρει από τη μνήμη του ρομπότ ό,τι μπορεί να της φανεί χρήσιμο. Θα φτιάξει ένα σενάριο τρόμου και θα συνεχίσει. Δεν ξέρω τι να πώ; Ζούμε σε μέρες τρομοκρατίας. Όσο πιο γρήγορα το καταλάβουμε τόσο πιο γρήγορα θα αντιδράσουμε.

Το αποτέλεσμα της ντροπής είναι άνθρωποι δέσμιοι, ανίκανοι να κάνουν το ο,τιδήποτε, άνθρωποι φυτά. Αυτή είναι η αρεστή εικόνα σήμερα.

Μιλώντας για την ντροπή, μου έρχεται στο μυαλό ο Κύρος Γρανάζης. Αυτός ο φοβερός εφευρέτης που φτιάχνει τα πάντα, από μηχανές για ταξίδια στον χωροχρόνο μέχρι πάνσοφα καπέλα. Ζει καθημερινά στον πυρετό των εφευρέσεων του, προσπαθώντας να κάνει τη Λιμνούπολη καλύτερη. Όμως, τα παπιά, όπως και οι άνθρωποι είναι αχάριστοι. Με σημαία τους την τρομοκρατική ντροπή θυμούνται κάποιες ατυχείς εφευρέσεις του και είναι έτοιμοι να τον κριτικάρουν. Το καλό βέβαια με τον Κύρο είναι ότι καταφέρνει και ξεφεύγει από την τρομοκρατική ντροπή και κάνει αυτά που θέλει, επειδή έχει τον Γλόμπο. Αυτός εξουδετερώνει το ρομποτάκι του Κύρου.

Η δική μου σχέση με την τρομοκρατική ντροπή; Χμ…, Κοίτα, όσο και εάν έψαξα Γλόμπο δεν βρήκα, εφευρέσεις δεν κάνω και προφανώς δεν είμαι ο Κύρος. Άρα, έχω βρεθεί και εγώ αλυσοδεμένος, ανίκανος να κάνω κάτι. Αυτό που προσπαθώ να κάνω προκειμένου να αντιμετωπίσω την ντροπή αυτή είναι να βγάλω από τη μέση το ρομποτάκι μου. Προσοχή όμως: Είναι γλυκό και ύπουλο μαζί, παίρνει χιλιάδες πρόσωπα και όταν θέλει να μας ακινητοποιήσει τελείως παίρνει την μορφή μας (συνείδηση) ή μορφή αγαπημένων μας προσώπων (κοινωνική αποδοχή). Την επόμενη φορά που θα νιώσετε τρομοκρατική ντροπή, απλά αιφνιδιάστε το ρομποτάκι σας, βγάλτε του τις μπαταρίες!!!

………………………….

Ραντεβού την άλλη Κυριακή 14 Νοεμβρίου με το Ξάφνιασμα.