Οπορτουνισμός

Τι να σου πω για αυτό το «συναίσθημα», από πού να αρχίσω και πού να τελειώσω. Σίγουρα αποτελεί μία ευθεία οδό, εύκολη και χωρίς εμπόδια, προς τον ανθρωπάκο. Έναν τέτοιον έπρεπε να ρωτήσεις, όχι εμένα. Και ο μικρός μικρός άνθρωπος συνέχισε.

Ως οπορτουνιστή περιγράφουμε κάποιον που «αξιοποιεί» όλες τις συγκυρίες προκειμένου να εξυπηρετήσει το προσωπικό του συμφέρον και έχει μότο του τη φράση «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». Θεωρώ ότι οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα είναι λιγάκι οπορτουνιστές. Τι εννοώ; Η εποχή μας επιβραβεύει εκείνους που με κάθε μέσο καταφέρνουν κάτι για τον εαυτό τους. Το ζητούμενο είναι τι καταφέρνεις, όχι ο τρόπος. Με αυτά τα δεδομένα ο κόσμος έχει ανοιχτές τις αγκαλιές του για τους οπορτουνιστές και κλειστό το μυαλό του για τους υπόλοιπους. Αυτούς που δεν χρησιμοποιούν τα μέσα των οπορτουνιστών τους χαρακτηρίζουν ηλίθιους. Σε μια εποχή λοιπόν, που η σκέψη είναι επιδερμική, που πηγαίνει μόνο όπου δεν θα προκαλέσει επιπλέον σκέψεις, χώρος υπάρχει μόνο για τους οπορτουνιστές. Και ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται. Οι οπορτουνιστές στρατεύουν μέρα με τη μέρα νέους υποστηρικτές. Έτσι πολλαπλασιάζονται. Σε έναν κόσμο που οι αξίες και τα ιδανικά υπάρχουν μόνο στα λεξικά, ο οπορτουνισμός χαμογελάει χαιρέκακα. Επιτέλους, τα κατάφερε. Όπως και παλαιότερα άλλωστε. Οι ανθρώπινες κοινωνίες δεν είναι καθόλου ευφάνταστες. Ανακυκλώνονται μέσα στους αιώνες.

Με ακούς λιγάκι απογοητευμένο, και πράγματι έτσι είναι. Μου προκαλεί μεγάλη θλίψη και θυμό όλο αυτό το σκηνικό τριγύρω. Οι άνθρωποι πια πρέπει να ξεχωρίσουν από τους ανθρωπάκους!! Και γρήγορα. Όσο δεν κάνουμε τίποτα, τόσο δεν αλλάζει και κάτι. Πρέπει να αφήσουμε τους θρήνους και να αποφασίσουμε σε ποια πλευρά του ποταμού είμαστε. Μόνο με κοινή αντιμετώπιση θα μπορέσουμε να πετάξουμε τους οπορτουνιστές μακριά. Μέχρι τώρα αυτοί είναι ενωμένοι, εμείς οι υπόλοιποι είμαστε σκορπισμένοι. Θες από μοιρολατρία, θες από απογοήτευση, πάντως είμαστε ο καθένας κλεισμένος στον εαυτό του. Για να πετάξουμε από πάνω μας τη σκιά του οπορτουνισμού, θα πρέπει να πιστέψουμε ότι μπορούμε να το κάνουμε, και όχι να επαναπαυόμαστε και να πιστεύουμε ότι είμαστε πολύ μικροί για να αλλάξουμε όλο αυτό το σκηνικό.

(http://www.youtube.com/watch?v=bS-l3DTIGAI&feature=related)

Στα κόμικς υπάρχουν πολλοί οπορτουνιστές ήρωες, μπορώ να σου πω ότι δυσκολεύτηκα να επιλέξω. Το μόνο σίγουρο ήταν ότι θα ήταν ήρωας του Αστερίξ. Όλοι οι Ρωμαίοι ήρωες είναι οπορτουνιστές, το μόνο που τους απασχολεί είναι πώς να περνάνε καλά και πώς θα ανέβουν στην εξουσία. Τελικά κατέληξα στον Φούλιους Ζιζάνιους, τον ήρωα από τη «Διχόνοια». Αυτός ο κοντούλης ανθρωπάκος, όπου πηγαίνει σκορπά τη διχόνοια, με αποτέλεσμα να περνάει πάντα καλά. Χρησιμοποιεί τους πάντες, τους ανακατεύει και αυτός βγαίνει πάντα καθαρός. Μέχρι και την ενότητα του γαλατικού χωριού κατέστρεψε.

Η δική μου σχέση με τον οπορτουνισμό; Συνήθως όταν με ρωτάς για τη δική μου σχέση με ένα συναίσθημα τέτοιου είδους, αποφεύγω να είμαι απόλυτος. Στην περίπτωση του οπορτουνισμού θα είμαι. Δεν υπήρξα ποτέ μέχρι τώρα και ελπίζω να μην υπάρξω ούτε στο μέλλον. Είναι ένα κοστουμάκι που μου είναι πολύ μικρό για να χωρέσω μέσα του. Δυστυχώς όμως, τριγύρω αναγνωρίζω ανθρώπους Ζιζάνιους. Αυτό που με θυμώνει είναι ότι κάποιες φορές, ενώ αναγνωρίζω τις οπορτουνιστικές συμπεριφορές, για κάποιους λόγους τις «παραβλέπω». Θυμώνω, γιατί νιώθω και εγώ το ίδιο υπεύθυνος με τον οπορτουνιστή-δράστη. Γιατί τότε τον συγκαλύπτω; Δεν ξέρω. Ίσως είμαι ακόμη στη φάση που πιστεύω ότι είμαι πολύ μικρός για να αλλάξω τον κόσμο, και μόνος μου. Και απλά λειαίνω τις ανωμαλίες του για να μην κοπεί κάποιος άλλος μετά από εμένα. Ίσως, να αισθάνομαι ανίκανος να αντιμετωπίσω μόνος μου τους Ζιζάνιους, οπότε και περιμένω την βοήθεια του Αστερίξ και του Οβελίξ. Εννοείται ότι ο μαγικός ζωμός είναι καλοδεχούμενος!!!!

……………………………………….

Ραντεβού την άλλη Κυριακή 5 Δεκεμβρίου με το συναίσθημα του πάθους.

Ξάφνιασμα

Αυτό και εάν είναι ξάφνιασμα! Η αλήθεια είναι ότι επειδή δεν είναι συναίσθημα, δεν περίμενα να με ρωτήσεις για αυτό. Από την άλλη βέβαια, το αποτέλεσμά του είναι γεμάτο συναισθήματα. Υποθέτω ότι για αυτό το συμπεριέλαβες στο λεξικό σου.

Ξάφνιασμα: σημαίνει απορία, έκπληξη για κάτι που συμβαίνει. Προσωπικά εμένα το μεγαλύτερο ξάφνιασμα είναι που ακόμη είμαι άνθρωπος και όχι ανθρωπάκος. Γενικά το ξάφνιασμα έχει δύο πτυχές. Αυτό που νιώθουμε για κάτι που είναι έργο άλλων, (παθητικό ξάφνιασμα) και αυτό που νιώθουμε για κάτι που είναι έργο δικό μας (ενεργητικό ξάφνιασμα). Γενικά, με την πάροδο του χρόνου ξαφνιαζόμαστε όλο και λιγότερο. Ίσως γιατί μέσα από τις εμπειρίες που αποκτάμε γινόμαστε πιο απαθείς. Δεν ξέρω.

Το παθητικό ξάφνιασμα τις περισσότερες φορές είναι δυσάρεστο. Είναι και μερικές ευχάριστο, αλλά όπως στο λέω, μερικές! Είμαστε ανέμελοι και από εκεί που δεν το περιμένουμε κάποιος κάνει κάτι και μας ξαφνιάζει. Γιατί; Γιατί απλά δεν περιμέναμε ότι θα το κάνει. Το σπάνιο και ακριβοθώρητο ευχάριστο ξάφνιασμα είναι πολύ πιο δυνατό, γιατί πια οι άνθρωποι δεν περιμένουν και καλές πράξεις από τους γύρω τους. Γενικότερα είμαστε περισσότεροι έτοιμοι για το αρνητικό. Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει την έκφραση «Μα πώς το έκανε αυτό; Βέβαια το περίμενα από εκείνον». Και πόσες αυτήν «Μπράβο του. Δεν πίστευα ότι θα έκανε κάτι τέτοιο». Στην πρώτη περίπτωση δεν μας κάνει και τόση εντύπωση η πράξη του άλλου, ενώ στη δεύτερη ενώ μας κάνει εντύπωση, δεν την πιστεύουμε κιόλας. Εκπαιδευόμαστε για τα δυσάρεστα ξαφνιάσματα. Τόσο που καμιά φορά και τα ευχάριστα τα βλέπουμε καχύποπτα. «Γιατί το έκανε αυτό; Λες να σκέφτηκε να…..». Σαν να έχουμε ανοιχτή πάντα την ομπρέλα για τα δυσάρεστα.

Το ενεργητικό ξάφνιασμα είναι αυτό που έχει την περισσότερη σημασία για εμένα. Και σε αυτήν την περίπτωση έχουμε δυσάρεστο και ευχάριστο. Η κατηγορία ξαφνιάσματος που θα έχουμε, καθορίζεται κάθε φορά από το αποτέλεσμα στον ίδιο μας τον εαυτό. Εάν κάνουμε κάτι, και μετά το ξάφνιασμα, νιώθουμε άσχημα τότε καταφέραμε και εκπλήξαμε τον εαυτό μας δυσάρεστα. Στην αντίθετη περίπτωση έχουμε καταφέρει να τον εκπλήξουμε ευχάριστα. Είναι στη φύση του ανθρώπου να είναι απρόβλεπτος. Να ξαφνιάζει. Συνεπώς καθημερινά ο κάθε άνθρωπος ξαφνιάζει τον εαυτό του. Το ζητούμενο είναι πώς τον ξαφνιάζει; Προς τα πού δηλαδή γέρνει η ζυγαριά. Προφανώς στους ανθρώπους γέρνει προς το ευχάριστο ξάφνιασμα, ενώ στους ανθρωπάκους προς το δυσάρεστο.

Ο ήρωας που πραγματικά ταιριάζει απόλυτα με το ξάφνιασμα και μάλιστα το ευχάριστο είναι ο Γκούφυ. Μη σου κάνει εντύπωση! Σκέψου. Τι αντιπροσωπεύει ο Γκούφυ; Έναν καλόβολο ήρωα, πάντα πρόθυμο να βοηθήσει, αλλά αφελή, αδέξιο και όχι και τόσο έξυπνο. Αυτός ο ήρωας λοιπόν, καταφέρνει και ξαφνιάζει τον εαυτό του όταν μεταμορφώνεται σε Σούπερ Γκούφυ. Μεμιάς αποκτά ευφυΐα, σβελτάδα και καταφέρνει να βοηθάει όσους τον χρειάζονται. Το μυστικό του; Θεωρητικά: τα σούπερ φιστίκια του, που επιμελώς κρύβει κάτω από το καπέλο του. Πρακτικά: η δύναμη του εαυτού του, που απλά χρειάζεται ένα κίνητρο για να βγει προς τα έξω. Δηλαδή ούτε αυτός καλά καλά δεν πιστεύει ότι μπορεί να γίνει Σούπερ Γκούφυ. Απογοητεύεται, δεν πιστεύει ότι μπορεί να καταφέρει κάτι (είναι που έχει φίλο και τον τέλειο Μίκυ, τι να σου κάνει και αυτός!!!). Οπότε δεν προσπαθεί μόνος του. Βουλιάζει στην αφέλειά του. Όμως πιστεύει στα φιστίκια του, και τελικά μεταμορφώνεται. Αυτό είναι και το μυστικό για το ευχάριστο ξάφνιασμα. Να πιστέψει κανείς στον εαυτό του και στις δυνάμεις του.

Η δική μου σχέση με το ξάφνιασμα; Άριστη και με το παθητικό και με το ενεργητικό. Σχετικά με το παθητικό, δεν έχω παράπονο, έχω ξαφνιαστεί και ευχάριστα. Σε σχέση με το ενεργητικό, νομίζω μου τα χαλάω λιγάκι. Δεν έχω καταφέρει ακόμη να ξαφνιάσω τον εαυτό μου ευχάριστα. Μάλιστα τον τελευταίο καιρό μόνο δυσάρεστα τον ξαφνιάζω. Ίσως γιατί ακόμη δεν με έχω πείσει ότι μπορώ να καταφέρω πράγματα. Είμαι στη φάση της χαριτωμένης αφέλειας του Γκούφυ, παίρνω το επίσης αφελές σκυλάκι μου Πλούτο και βγαίνουμε βόλτα. Καλά περνάμε, δε λέω, αλλά πρέπει να κάνω και εγώ κάτι να ταράξω τα νερά μου. Αφού δοκίμασα τα πάντα, κατέφυγα στην απλή, οικολογική και δοκιμασμένη λύση του Γκούφυ. Έχω φυτέψει στην αυλή μου μια φιστικιά και ελπίζω να καρποφορήσει σούπερ φιστίκια. Μέχρι τότε, απλά συνεχίζω τις βόλτες μου με τον Πλούτο.

……………..

Ραντεβού την άλλη Τετάρτη 24 Νοεμβρίου με τον οπορτουνισμό.

Ντροπή

Ντροπή; Να ήξερες πόσο γνώριμο μού είναι αυτό το συναίσθημα. Αλλά ας ξεκινήσουμε από τα γενικά. Τι είναι ντροπή; Είναι (α) οι ενοχές που νιώθουμε όταν έχουμε κάνει άσχημο, και προφανώς έχουμε επίγνωση τι έχουμε κάνει, (β) ο φόβος που νιώθουμε ότι θα μας σχολιάσουν αρνητικά για κάτι (προφανώς όχι για κάτι κακό) που θα κάνουμε και (γ) ο εξευτελισμός, π.χ. ο ηθικός, για κάτι που έχει συμβεί.

Σχετικά με την (α) ντροπή, όλοι ξέρουμε τι σημαίνει. Όλοι οι άνθρωποι δηλαδή, γιατί η ντροπή είναι προνόμιο μόνο των ανθρώπων. Κανένας ανθρωπάκος δε θα ντραπεί για κάτι κακό που έκανε. Ακόμη και εάν συνειδητοποιήσει την πράξη του δε θα νιώσει σε καμία περίπτωση ντροπή. Γενικά πιστεύω ότι αυτήν την έννοια της ντροπής την αισθάνονται όλο και λιγότεροι γύρω μας. Θες από άμυνα, θες από φόβο, δεν ξέρω. Μάλλον από φόβο, γιατί η ντροπή σε ξεγυμνώνει, σε κάνει ευάλωτο. Η (γ) ντροπή είναι συναίσθημα κυρίως ομαδικό. Νιώθουμε εξευτελισμό, ντροπή σαν ομάδα που δεν καταφέραμε κάτι, σαν οικογένεια, κλπ.

Από τις παραπάνω περιπτώσεις εκτενώς θα ασχοληθώ με τη (β), την τρομοκρατική ντροπή. Με αυτήν την ντροπή θα έρθω αντιμέτωπος σήμερα, γιατί αυτή είναι που νομίζω μας φρενάρει ως ανθρώπους. Πόσες φορές δε θέλετε να κάνετε κάτι και επειδή ντρέπεστε για την έκβαση της πράξης σας δεν το κάνετε; Δεν ξέρω γιατί αλλά έχουμε χάσει την ελευθερία μας. Επιλέγουμε να μην κάνουμε κάτι επειδή φοβόμαστε μήπως μας κριτικάρουν, μήπως μας σχολιάσουν. Και τι με αυτό; Πώς μπορείς άλλωστε να είσαι σίγουρος ότι οι συνέπειες της πράξης θα είναι αρνητικές; Εδώ είναι και η παγίδα της ντροπής αυτής. Έχει εξετάσει όλες τις πιθανές συνέπειες μιας πράξης μας και προσπαθεί να μας προκαλέσει ντροπή για όλες, μέχρι να μας καθηλώσει, να μας δέσει χειροπόδαρα, να μην μπορούμε να κινηθούμε, ούτε να αναπνεύσουμε. Χρησιμοποιεί διάφορα μέσα, και ο κυριότερος σύμμαχός της είναι το ρομποτάκι. Γιατί από αυτό δε μπορούμε να ξεφύγουμε εύκολα. Ποιο ρομποτάκι; Το δικό σου!! Δεν έχεις συνειδητοποιήσει ότι από την στιγμή που γεννήθηκες πήρες μαζί για πάντα το προσωπικό σου ρομποτάκι; Αυτό το πανούργο ρομπότ έχει χιλιάδες μάτια και μπορεί και παρακολουθεί όλες μας τις κινήσεις. Και όχι μόνο αυτό. Τις καταγράφει κιόλας. Ναι. Και επειδή είναι και πολύ τακτικό τις αρχειοθετεί και έτσι μπορεί να θυμάται κινήσεις σου χρόνια πριν. Δηλαδή, ακόμη και ένα πράγμα, ένα το δα πραγματάκι να έχεις κάνει άσχημο όλα αυτά τα χρόνια, αυτό θα βρει η τρομοκρατική ντροπή, θα το μεγεθύνει, θα το κάνει τεράστιο, κυρίαρχο της ζωής σου, ικανό να σε στιγματίσει ώστε να σε αποτρέψει για κάθε τι άλλο. Και εμείς, σαν παιδάκια πέφτουμε στην παγίδα. Θα παραγκωνίσουμε εκατοντάδες άλλες κινήσεις, για τις οποίες αισθανόμαστε περήφανοι και θα αφεθούμε στην τρομοκρατική ντροπή. Αυτή θα ανασύρει από τη μνήμη του ρομπότ ό,τι μπορεί να της φανεί χρήσιμο. Θα φτιάξει ένα σενάριο τρόμου και θα συνεχίσει. Δεν ξέρω τι να πώ; Ζούμε σε μέρες τρομοκρατίας. Όσο πιο γρήγορα το καταλάβουμε τόσο πιο γρήγορα θα αντιδράσουμε.

Το αποτέλεσμα της ντροπής είναι άνθρωποι δέσμιοι, ανίκανοι να κάνουν το ο,τιδήποτε, άνθρωποι φυτά. Αυτή είναι η αρεστή εικόνα σήμερα.

Μιλώντας για την ντροπή, μου έρχεται στο μυαλό ο Κύρος Γρανάζης. Αυτός ο φοβερός εφευρέτης που φτιάχνει τα πάντα, από μηχανές για ταξίδια στον χωροχρόνο μέχρι πάνσοφα καπέλα. Ζει καθημερινά στον πυρετό των εφευρέσεων του, προσπαθώντας να κάνει τη Λιμνούπολη καλύτερη. Όμως, τα παπιά, όπως και οι άνθρωποι είναι αχάριστοι. Με σημαία τους την τρομοκρατική ντροπή θυμούνται κάποιες ατυχείς εφευρέσεις του και είναι έτοιμοι να τον κριτικάρουν. Το καλό βέβαια με τον Κύρο είναι ότι καταφέρνει και ξεφεύγει από την τρομοκρατική ντροπή και κάνει αυτά που θέλει, επειδή έχει τον Γλόμπο. Αυτός εξουδετερώνει το ρομποτάκι του Κύρου.

Η δική μου σχέση με την τρομοκρατική ντροπή; Χμ…, Κοίτα, όσο και εάν έψαξα Γλόμπο δεν βρήκα, εφευρέσεις δεν κάνω και προφανώς δεν είμαι ο Κύρος. Άρα, έχω βρεθεί και εγώ αλυσοδεμένος, ανίκανος να κάνω κάτι. Αυτό που προσπαθώ να κάνω προκειμένου να αντιμετωπίσω την ντροπή αυτή είναι να βγάλω από τη μέση το ρομποτάκι μου. Προσοχή όμως: Είναι γλυκό και ύπουλο μαζί, παίρνει χιλιάδες πρόσωπα και όταν θέλει να μας ακινητοποιήσει τελείως παίρνει την μορφή μας (συνείδηση) ή μορφή αγαπημένων μας προσώπων (κοινωνική αποδοχή). Την επόμενη φορά που θα νιώσετε τρομοκρατική ντροπή, απλά αιφνιδιάστε το ρομποτάκι σας, βγάλτε του τις μπαταρίες!!!

………………………….

Ραντεβού την άλλη Κυριακή 14 Νοεμβρίου με το Ξάφνιασμα.