Βαρυθυμία

Βαρυθυμία : δυσάρεστη ψυχική κατάσταση, δυσφορία, κακοκεφιά, δυσθυμία, κατά μίαν έννοια βαρεμάρα. Απλά ακούγεται καλύτερα ως βαρυθυμία, άσε που σαν λέξη εμπεριέχει και το επακόλουθο της βαρεμάρας : την κακοκεφιά. Ζήτησα από τον μικρό μικρό άνθρωπο να μου περιγράψει την βαρυθυμία και πώς αυτή έχει επηρεάσει την προσπάθειά του να μην γίνει ανθρωπάκος. Και μου είπε :
Δεν ξέρω γιατί, αλλά πάντοτε, από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, ανάλογα με την ψυχική μου κατάσταση με ταυτίζω με έναν ήρωα κόμικ. Από τους πιο πολυχρησιμοποιημένους ήρωες μου είναι ο Γκρινιάρης από τα στρουμφάκια. Αυτή η φράση του «Μου τη δίνουν τα……..», την έχω χρησιμοποιήσει πολλές φορές. Το φοβερό με αυτόν τον ήρωα είναι ότι ουσιαστικά του την δίνουν όλα, και ακόμη πιο πολύ ο εαυτός του. Θαυμάζω τους κομιξάδες που καταφέρνουν να αποτυπώσουν μία έκφραση προσώπου σε ένα ακίνητο σκίτσο τόσο καλά ώστε αυτό να ζωντανεύει. Η έκφραση αυτή του Γκρινιάρη νιώθω ότι με ακολουθεί πολλές φορές. Καταλαβαίνεις λοιπόν, πόσο πολύ με έχει απασχολήσει η βαρυθυμία.
Ως διαστροφικός άνθρωπος που είμαι προσπαθώ απεγνωσμένα να βρω από πού πηγάζει η βαρυθυμία και πώς δημιουργείται. Είναι καταπληκτικό πώς μπορεί κανείς να βυθιστεί σε αυτήν από τη μία στιγμή στην άλλη. Σαν το μποτιλιάρισμα, ξεκινάει ξαφνικά, λες και κάποιος πέταξε αυτοκίνητα στον δρόμο από τον ουρανό και έτσι όπως ξαφνικά ξεκίνησε χάνεται. Έτσι συμβαίνει και με την βαρυθυμία. Εκεί που είσαι καλά, κάποιο αόρατο ον σε βομβαρδίζει με δυσάρεστες σκέψεις. Και δεν υπάρχει χειρότερο. Έτσι και βυθιστείς, τέλειωσες, το μυαλό σου κόλλησε στα άσχημα, μάταια εσύ προσπαθείς να σκεφτείς κάτι καλό, να ξεφύγεις, αυτό σαν καλός μαθητής ανακυκλώνει τα ίδια και τα ίδια δυσάρεστα. Ποτέ δεν μπόρεσα να καταλάβω πώς δημιουργείται η βαρυθυμία. Όλοι μας έχουμε πει την φράση «δεν ξέρω γιατί, αλλά βαριέμαι» ή «δεν ξέρω γιατί, αλλά είμαι κακόκεφος σήμερα, έτσι ξύπνησα». Σκέφτηκα λοιπόν το εξής : να καταγράφω κάθε φορά που αισθάνομαι έτσι, αυτά που αισθάνομαι αναλυτικά, τις σκέψεις που κάνω εκείνες τις στιγμές. Και να συνεχίζω την καταγραφή μέχρις ότου ξεφύγω εντελώς από αυτό το συναίσθημα. Προσπάθησα δηλαδή να αποτυπώσω τις σκέψεις μου κατά την δημιουργία και την κορύφωση της βαρυθυμίας, αλλά και κατά την ύφεσή της. Αγαπητή μου, το αποτέλεσμα ήταν τραγικό. Πέρασα ολόκληρους μήνες καταγραφής, γέμισα τετράδια και τετράδια, ξενύχτησα προσπαθώντας να βγάλω έναν αλγόριθμο που θα με βοηθούσε να κατανοήσω την πορεία της βαρυθυμίας μου. Τίποτα δεν κατάφερα! Όσο και αν προσπαθούσα να κατηγοριοποιήσω τις σκέψεις κατά την βαρυθυμία και λίγο μετά, δεν μπόρεσα να βγάλω άκρη. Η τέλεια παρομοίωση είναι ο ήλιος που ανατέλλει. Είναι σκοτάδι, και ξαφνικά αρχίζει να χαράζει και όσο και αν δυσκολεύονται τα μάτια σου να συνηθίσουν το φως αυτό γίνεται όλο και πιο έντονο και εσύ αναρωτιέσαι πώς μέσα σε πέντε λεπτά το φως αντικατέστησε το σκοτάδι.
Ίσως είναι λίγο απογοητευτικό για την έξυπνη κατά τα άλλα ανθρώπινη φύση, αυτό που θα πω, αλλά νομίζω ότι τελικά εμείς είμαστε αυτό το ον που «πετάει» στον εαυτό του τις αφορμές για βαρυθυμία. Ίσως όχι μόνο στον εαυτό του αλλά και σε άλλους, μόνο που τότε μιλάμε για την κακία, που δεν με ρώτησες για αυτήν. Είμαστε ήσυχοι, αδιάφοροι ψυχολογικά ή και χαρούμενοι, και ξαφνικά αποφασίζουμε να «ρίξουμε» λίγο τον εαυτό μας, οπότε ξεκινάμε και αφήνουμε την σκέψη μας να πάει σε δυσάρεστα πράγματα. Η σκηνή και το έργο υπάρχει στο μυαλό μας. Εμείς απλά αποφασίζουμε σαν σκηνοθέτες πότε θα αφήσουμε να παιχτεί η μία σκηνή και πότε η άλλη. Θα μου πεις, μα γιατί να το κάνουμε αυτό στον εαυτό μας ; Είναι νομίζω ένα κολπάκι του μυαλού μας για να μπορέσει να εστιάσει καλύτερα μετά (αφού δηλαδή φύγει η βαρυθυμία) στα ευχάριστα, χωρίς να είμαστε άπληστοι και ανικανοποίητοι. Γιατί εκτιμάς καλύτερα το καλό που σου έρχεται μετά από κάτι κακό. Δυστυχώς το χρειαζόμαστε αυτό το ταρακούνημα για να κατανοούμε τη σημασία της ζωής. Ένα κολπάκι είναι για να πολεμήσουμε την τραγικά ανικανοποίητη φύση μας.
Η άλλη πλευρά της βαρυθυμίας είναι τι αυτή προκαλεί, μέχρι τώρα εξετάσαμε πώς δημιουργείται. Δεν είναι τόσο απλό όσο φαίνεται. Δηλαδή, κάποιος θα πει, εντάξει νιώθεις έτσι, κάνεις κακό στον εαυτό σου κυρίως. Όχι!! Και αυτή είναι η παγίδα της. Η βαρυθυμία μπορεί να αποτελέσει το άλλοθί σου για να γίνεις ανθρωπάκος. Και όταν κάποιος γίνεται ανθρωπάκος βλάπτει κυρίως τους άλλους. Λες «δε βαριέσαι, εγώ θα σώσω αυτόν τον κόσμο, εγώ θα πηγαίνω πάντα με το σταυρό στο χέρι;» και κάνεις πράξεις ανθρωπάκου. Είναι παγίδα η βαρυθυμία, ξεκινάει σαν κολπάκι επαγρύπνησης του μυαλού μας και μπορεί να ξεφύγει καταλήγοντας στην απόλυτη απενοχοποίηση.
Σχετικά με μένα, δεν θα μπορούσα να αποτελέσω εξαίρεση. Προφανώς και η βαρυθυμία μου ξέφυγε και όχι μόνο μια φορά. Αυτό που μπορώ να σου πω είναι ότι ένιωθα συνέχεια κολλημένος σε λάσπη, προσπαθούσα να κινήσω τα πόδια μου και δεν μπορούσα, όσο προσπαθούσα να κινηθώ τόσο ένιωθα να βουλιάζω. Και τι έκανα ; Σταμάτησα να προσπαθώ να κινηθώ, χαζό ε;; Αυτή είναι η βαρυθυμία του ανθρωπάκου που σου λέω. Αν έγινα ανθρωπάκος ; Προφανώς! Και λυπάμαι πολύ για αυτό. Προκάλεσα πόνο σε ανθρώπους που αγαπώ πολύ, χωρίς να το θέλω.
Επειδή δεν είναι εύκολο να πεις με σιγουριά «δεν θα ξαναπέσω σε αυτήν την παγίδα», αποφάσισα να κάνω το εξής : κάθε φορά που νιώθω έτσι, ανοίγω κάποιο από εκείνα τα δεκάδες τετράδια καταγραφής που περιέγραψα πριν και πηγαίνω κατευθείαν στις σκέψεις που έκανα κατά την κορύφωση της βαρυθυμίας. Τα διαβάζω και μου φαίνονται τραγικά, νιώθω βλάκας και αυτόματα σταματάνε όλες αυτές οι άσχημες σκέψεις, μένει μόνο το συναίσθημα της απορίας (λες «είμαι τόσο χαζός και παιδεύω τον εαυτό μου έτσι με αυτά που σκέφτομαι;», αλλά αυτό ξεπερνιέται ανώδυνα!). Νιώθω ότι κατάφερα να ξεγελάω το μυαλό μου και χαίρομαι για αυτό. Προσπάθησε και εσύ, είναι ωραίο να προσπαθούμε να ξεγελάσουμε το μυαλό μας γιατί είναι σαν να παίζεις σκάκι στον υπολογιστή, δεν βλέπεις τον αντίπαλο, ξέρεις ότι είναι πολύ πιο έξυπνος και ικανός από εσένα, όμως όταν καταφέρνεις και νικάς, η νίκη έχει άλλη γεύση!!

………………………….
Ραντεβού την Τετάρτη 2 Ιουνίου με το συναίσθημα της γαλήνης.